น้ามากกับน้าราน สองผัวเมีย มีลูกชายสองคน ชื่อว่า ที กับบอม ทีอายุ 7 ปี กำลังเรียน ป.1 ส่วนบอมได้อายุ 5 ปี น้ามากกับน้าราน มีอาชีพทำนา ไม่ได้ร่ำรวยแต่ก็พอมีกิน ไม่ถึงกับขัดสน ชีวิตก็มีความสุข ตามอัตภาพ
อยู่มาวันนึงพ่อของน้ารานก็ได้เสียชีวิตลง แต่ก่อนที่ท่านจะเสีย ก็ได้แบ่งสมบัติให้ลูกๆทุกคน ส่วนน้ารานได้ที่ดินที่ยังเป็นป่า ยังไม่ได้ถากถางให้เป็นไร่ เมื่อแล้วเสร็จงานศพพ่อ ลูกๆทุกคนจึงได้ไปทำการแบ่งที่ให้เป็นสัดส่วน หลังจากแบ่งเรียบร้อยตามที่พ่อบอก น้ามากกับน้ารานก็ได้ไปบุกป่าถากถางให้โล่งเตียน แล้วก็จ้างรถไถไปไถ
เมื่อเข้าหน้าฝนก็ได้ทำการเกษตร พอเข้าปีที่สอง หลังจากขายหัวมันสัมปะหลังแล้ว พอฝนมาใหม่ น้ามากก็ได้ให้รถไปไถใหม่ เพื่อจะได้ทำการปลูกมันอีก เมื่อรถไถเสร็จ น้ามากก็ได้ไปเดินเก็บรากไม้ที่ยังมีเหลืออยู่บ้าง แต่ยังเก็บออกไม่หมด ส่วนมากก็จะเป็นตอไม้เล็กๆ และหิน
ซึ่งน้ามากคิดว่ามันคงจะเป็นหินดาน ที่รถไถขึ้นมา พอเดินเก็บไปเรื่อย ๆ จนน้ามากไปสะดุดกับหินแผ่นนึง แกเก็บขึ้นมาดู มันคล้ายๆกับแผ่นใบเสมา แต่มันเป็นแผ่นเล็กๆขนาดเท่าสองนิ้ว แกว่ามันสวยดีเลยเก็บเอาใส่กระเป๋าเสื้อกลับมาบ้าน และเอาไปเหน็บไว้ที่ฝาบ้าน
และหลังจากวันนั้น น้ามากก็จะฝันแปลกๆ บางคืนก็ฝันเห็นผู้หญิงใส่ชุดโบราณมาหาบอกว่าอยากให้ไปอยู่ด้วย ในฝันน้ามาก ไม่อยากไปเพราะเป็นห่วงเมียและลูก แต่ผู้หญิงคนนั้นก็ไม่ยอม บอกว่าจะเอาไปอยู่ด้วยให้ได้
น้ามากจะฝันติดต่อกันหลายคืน แต่ก็เป็นความฝันที่ซ้ำๆซากๆเหมือนเดิมทุกคืน แต่น้ามากก็ยังยืนยันคำเดิมคือไม่ไป ในฝันน้ามากบอกว่ามันเหมือนความจริงมาก
พอนานวันเข้าน้ามากบอก ในฝันรู้สึกรำคาญ เพราะในใจไม่ได้คิดรักเลย เลยบอกไปว่าฉันไม่ได้รักเธอ ฉันมีเมียแล้ว แล้วก็รักเมียมาก ผู้หญิงคนนั้นเลยบอกว่าถ้าไม่ไปจริงๆ ขอลูกชายไปแทนก็ได้ ในฝันน้ามากไม่ได้พูดว่าอะไร และก็สะดุ้งตื่น หลังจากวันนั้นก็ไม่ได้ฝันอะไรอีกเลย
แต่ต่อมาไม่นาน ที ลูกชายคนโต ก็ได้เจ็บออดๆแอดๆสองสามวันก็เป็นไข้ สองสามวันก็เป็นนั่นเป็นนี่อยู่เป็นประจำ ร่างกายซูบผอม ตาโรย อ่อนแรง ไปโรงเรียนไม่ไหว เหนื่อยหอบยังกับคนแก่
น้ามากกับน้าราน เทียวพาไปหาหมอแต่ก็หายที พออีกวันก็เป็นอีก เดี๋ยวเป็นนั่นเป็นนี่ อยู่ตลอดจนร่างกายซูบผอม แล้วน้ามากก็มานึกถึงความฝันของตัวเอง รึว่ามันจะเป็นความจริง
วันนึงน้ามากได้พาลูกชายไปวัด และเล่าความฝันให้หลวงพ่อฟัง ท่านจึงได้บอกว่าเขาอยากได้ น้ามากจึงได้ยกทีให้เป็นลูกของหลวงพ่อ วันต่อมาน้ามากและน้ารานก็ได้ทำบุญตักบาตรที่บ้านพร้อมกับผูกข้อไม้ข้อมือให้กับบอมด้วย เพราะหลวงพ่อบอกว่า บอมดวงแข็ง เพราะเกิดวันแข็ง
เมื่อน้ามากกับน้าราน ยก ที ให้เป็นลูกของหลวงพ่อ และผูกแขนบอมเรียบร้อย ทุกอย่างจึงไม่มีปัญหาอะไร
พอผ่านมาได้เดือนเศษ อยู่มาวันนึงน้ามากก็ฝันเห็นคนมากมาย มีทั้งคนแก่คนหนุ่มมายืนเต็มหน้าบ้าน น้ามากถามว่า จะพากันมาอะไร ทำไมถึงได้มามากมายป่านนี้ ชายแก่คนนึงพูดอย่างโมโหว่า มึงมันคนใจคด โลภมาก อยากได้แต่ของคนอื่น ทีของตัวเองมึงหวง มึงทำให้ลูกสาวกูเสียใจ ในฝันน้ามากได้พูดไปว่า…
“ข่อยไปเฮ็ดอีหยังให่ลูกหมู่เจ้าเสียใจ ข่อยคืออยู่ซื่อๆ ซ่างมาหาเรื่องข่อยแท้ หมู่เจ้ากะดาย” แล้วก็โต้เถียงกันอีกยาว จนน้ารานได้ปลุกน้ามากขึ้นมา น้ารานบอกว่าน้ามากพูดอู้อี้ๆ แต่ไม่รู้ว่าพูดอะไร
น้ามากตื่นขึ้มาทบทวนความฝัน แล้วก็เล่าให้เมียฟัง สรุปก็ยังไม่รู้ว่าเขามาทำไม เพราะยังคุยไม่รู้เรื่อง น้ามากกับน้ารานก็ยังทำไร่ทำนาตามปรกติต่อไป
จนวันนึงซึ่งเป็นวันพระ น้ามากได้ฝันเห็นผู้หญิงคนนั้นอีก คราวนี้เธอดูสวย เธอไปหาน้ามากที่เถียงนา น้ามากก็กำลังไปนาเลยเจอเธอที่กลางทาง เธอบอกว่าจะมาชวนน้ามากไปเที่ยวบ้านเธอ จะได้รู้จักกันเอาไว้ และจะได้ไปมาหาสู่เป็นพี่เป็นน้องกัน น้ามากก็ไม่ขัดข้อง แต่บอกว่าวันนี้ยังไปไม่ได้ เพราะยังยุ่งๆงานอยู่ ไว้วันหลังจะพาน้ารานไปเยี่ยม
สาวเจ้าไม่พอใจบอกว่าแค่อยากจะพาน้ามากไปเที่ยวบ้าน เพื่อทำความรู้จักกับทุกๆคนเท่านั้น แต่ในฝันน้ามากบอกว่าในใจกลัวน้ารานจะโกรธและเข้าใจผิด ก็เลยไม่กล้าไป จึงบอกเธอไปว่าวันหลังจะพาน้ารานไปด้วย เลยเป็นเหตุที่ทำให้สาวเจ้ากลับไปแบบไม่พอใจ
พอสะดุ้งตื่น น้ามากมาทบทวนความฝัน คิดว่าเริ่มจะฝันอีกแล้ว สงสัยผีนางนี้คงจะรักเรามาก จึงไม่ยอมไปสักที พอเมื่อน้ามากเล่าให้เมียฟัง จึงได้ใส่บาตรอุทิศส่วนกุศลให้อยู่หลายวัน และคิดว่าคงไม่เป็นอะไร เพราะลูกชายก็ยกให้หลวงพ่อแล้ว ส่วนตัวเองก็ไม่ได้รัก ก็ไม่ไปกับเธอ ก็คงไม่เป็นอะไร
พอถึงวันพระขณะที่น้ารานกำลังหลับอยู่ ก็ต้องสะดุ้งตื่น เพราะน้ามากส่งเสียงโวยวายว่าเขาจะมารับ เขามาเรียกยืนรอเต็มลานบ้านเลย น้ารานรีบปลุกน้ามากให้ตื่น พอรู้สึกตัวก็บอกว่าเหนื่อย ใจสั่นเพราะเขาจะมาพาไป
ตอนนั้นเวลาประมาณตีหนึ่ง หลังจากพูดคุยกันเสร็จแล้วก็กราบพระสวดมนต์เข้านอน น้ามากหลับไปแล้วแต่น้ารานยังไม่หลับ นอนไปได้ซักครู่กำลังจะเคลิ้มหลับ อยู่ๆน้ามากก็ลุกไปเปิดหน้าต่าง น้ารานเห็นก็รีบลุกตาม พอน้ามากเปิดหน้าต่างได้ ก็จะปีนหน้าต่างลงไป แกว่าเขามารอเต็มลานบ้านเลย น้ารานรีบดึงน้ามากไว้ แล้วก็ร้องเรียกทีกับบอมให้ตื่นมาช่วยกันรั้งพ่อไว้
น้ามากป้ำๆเป๋อๆอยู่อย่างนั้น ชาวบ้านข้างเคียงจึงตื่นมาช่วยกันดูแลน้ามาก เพราะบทจะลืมตัวน้ามากก็จะไปอย่างเดียว ถ้าคืนสติก็พูดรู้เรื่อง น้ารานจึงให้ทีกับบอมไปนิมนต์หลวงพ่อกลางดึก โดยให้ญาติข้างบ้านอยู่เป็นเพื่อน เพื่อคุมตัวน้ามากไว้
เมื่อหลวงพ่อมาถึงท่านก็ได้มาทำพิธีผูกแขนให้น้ามาก แล้วท่านก็ทำพิธีของท่าน แล้วก็หันมาถามน้ามากว่าไปเอาอะไรเขามา น้ารานบอก ไม่มีนี่เจ้าคะหลวงพ่อ หลวงพ่อว่าต้องมีไม่อย่างนั้น เขาไม่ตามมาหรอก เขาบอกว่าเอาของเขามา เขาต้องได้สิ่งอื่นทดแทน น้ารานก็หมดปัญญาเพราะไม่ได้ไปเอาของของใครมา เมื่อถามน้ามากก็ป้ำๆเป๋อๆบางทีก็ พูดรู้เรื่องบ้าง บางทีก็พูดวกวนไปมา
เมื่อน้ารานไม่รู้ หลวงพ่อจึงค่อยพูดค่อยจากับน้ามาก พยายามให้น้ามากคิด ว่าได้ไปเอาอะไรใครมามั้ย ตั้งใจให้นิ่ง คิดให้ลึกๆ ว่าไปเอาอะไรเขามา เขาจึงได้ตามมาทวง
น้ามากคิดนานมาก แล้วก็ลุกขึ้นเดินไปเอาใบเสมาที่เหน็บไว้ที่ข้างฝามาให้หลวงพ่อดู หลวงพ่อท่านว่า นี่ไงสิ่งที่เขาหวง เมื่อเอาของเขามา เขาก็ต้องได้ของแลกเปลี่ยน แล้วหลวงพ่อท่านก็สวด เมื่อเสร็จ จึงได้ให้ผู้เฒ่าผู้แก่ทั้งหญิงและชายสามสี่คนพาน้ามาก เอาใบเสมาไปคืนไว้ที่เดิม แล้วก็กลับ
พอรุ่งเช้า น้ามากก็ได้ไปวัดอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลไปให้ และขออภัยที่ได้ล่วงเกิน เพราะรู้เท่าไม่ถึงการณ์ มิได้มีเจตนาที่จะลบหลู่ และหลังจากวันนั้นก็ไม่มีเหตุการณ์อะไรอีกเลย
พอถึงปลายเดือนกุมภา จะเข้าเดือนมีนาของทุกปี น้ามากและน้าราน ก็จะทำพิธีเลี้ยงเหล้า ให้ไก่ตัวโต คาวหวานหมากพลู ทุกๆปีแท่งหินแผ่นหินก็ทับถมไปตามกาลเวลา ไม่มีใครกล้าแม้แต่จะไปเก็บดูด้วยซ้ำ ใครผ่านไปผ่านมาเขาก็แค่มอง เพราะประวัตรน้ามากเกรียวกราวทีเดียว …เรื่องก็จบเท่านี้ค่ะ
